Meslek seçimi; çoğumuzun zorlandığı, belki de hayatımızda aldığımız en zor kararlardan biridir. Üniversite sınavıyla bağlantılı olarak karar vermek için sadece bir yılımız varmış yanılgısında olduğumuz bir süreçtir.

Aklımızda hep aynı sorular dolaşır:

Hangi mesleği seçersem daha çok para kazanırım?
Hangi mesleği seçersem işsiz kalmam?
Hangi işi yaparsam mutlu olurum? ve daha niceleri...

Dünya bir değişim içerisinde ve bu değişim her alanda gerçekleşiyor. Bu demek oluyor ki belki bundan iki yıl önce bilinen yargılar şu an geçerliliğini yitirebilir. Artık meslek seçimi ile ilgili sorular sorarken çok daha inovatif, bilgiye ve teknolojiye çok daha açık olmamız gerekiyor.
Size bu yazımda inovatif, gerçekçi, güncel, global ve teknolojik; ama bir o kadar da duygularımızın içinde olduğu 10 sorudan bahsedeceğim…


SORU 1

Ne yapmak istiyorsun?

Çok küçük yaşlardan bu yana akraba toplantılarında, kalabalık ortamlarda size hep ne olmak istediğiniz soruldu. Aslında yanlış bir soruydu...
“NE OLMAK İSTİYORUM DEĞİL, NE YAPMAK İSTİYORUM?” Ne farkı var diyorsanız. Gözlerinizi kapatın ve düşünün. Bundan 20 yıl sonra bir pazartesi sabahı nasıl bir güne uyanmak istersiniz? İşe gideceğiniz için nemrut bir yüz ifadesiyle uyanmış, muhtemel pazartesi sendromunun bütün belirtilerini yaşayan, mutsuz; ama yaşamak için gerekli olan asgari miktarda parayı kazandığınız için gururlu mu? Ya da haftanın hangi günü olduğunu fark etmeden uyandığınız bu güzel sabahta, evden çıkarken sanki arkadaşlarınız ile görüşmeye gidiyormuş gibi mutlu mu? Olmak ve yapmak arasındaki fark işte bu. Karar ver sence neyi yapmak hoşuna giderdi.


SORU 2

Bu yaşına kadar sıkılmadan vakit geçirdiğin, zamanın su gibi geçtiği ve yapmaktan mutlu olduğun alanın nedir?

Başarılı insanların hayatlarını incelediğinizde fark edeceksiniz ki hepsi sevdiği işleri yapıyorlar. Zaman ve emek harcamayı sevdikleri alanlarda meslek sahibi olmuşlar. Ama benim hayatımda böyle bir alan yok sanırım. Bilgisayarda oyun oynamayı ve sosyal medya’da zaman geçirmeyi çok seviyorum; ama onlardan para kazanılmıyor nasıl olacak diye soruyorsanız size cevabım çok basit ve net. O oyunu oynayıp zaman öldürmek mi istersin, oyununu yapan olup para kazanmak mı? Trendleri takip eden mi olmak istersin yoksa trendleri oluşturan mı? Seçim senin.


SORU 3

Hangi konuda yeteneklerin var? En azından yatkın olduğun konular vardır?

Daha önce yeteneklerinizi fark etmemiş olabilirsiniz çok normal. Zaten biz kendini çok tanıyan bir millet değiliz. Bazen fazla tevazunun altında kendimizi hiçe sayarken bazen de kendimizi dev aynasında görerek çok bilmişlik yapabiliyoruz. Benliğinize kendini tanıma fırsatı verin. Bol bol sorular sorun. Çok güzel çizimler mi yapıyorsunuz? Zanaatkâr tarafınız mı kuvvetli? Ya da benim gibi konuşmayı çok mu seviyorsunuz ve herkes ne kadar konuştuğunuzdan şikayetçi mi? Belkide benim gibi yazar olacaksınız veya çok iyi konuşan bir lider. Çiziyorsan çizimlerini hayran kitlesine satan bir ressam veya kafe duvarlarında hatta sokaklarda yeteneğini paraya çevirebilirsin. Kendini keşfetmelisin.


SORU 4

Tahmin ediyorum ki bu bilgiler ışığında aklınızda birkaç meslek gelmiştir.
O zaman soruyorum "eğer sen bu mesleği seçersen bir günün nasıl geçecek?" Şimdi bunu konuşalım.

Yapmanız gereken meslek erbapları ile birkaç gün geçirmek. Doktor mu olmak istiyorsunuz, birkaç gününüzü bir doktor ile geçirin. Veteriner mi olmak istiyorsunuz, bir hafta veteriner kliniğinde çalışın. Avukat olmak mı istiyorsunuz? Adliye koridorlarında vakit geçirin. Hatta mümkünse duruşmaları izleyin. Sırf çocukları çok sevdiğiniz için öğretmen mi olmak istiyorsunuz?
Bir sınıfta bir hafta geçirin. Bilgiyi bilmekle, aktarmak arasındaki farkı görün. Hatta aynı meslek grubunda işini severek ve sevmeyerek yapan insanlarla zaman geçirip onlardaki değişimi gözlemleyin. Zaten bu sorunun cevabını yaşayarak öğreneceksiniz.


SORU 5

Şuanda içinizden “Hangi meslekte çok para kazanırım?” ya da “Daha az çalışarak daha çok parayı nasıl kazanırım?” bana bunlardan bahset diyor olabilirsiniz.

Bu sorulara haksız sorular diyemem ancak gençlerin az emekle çok para kazanmak üzere kurulu hayalleri olduğunu fark ettim. Bunun nedeni gençlerin rekabetten kaçıyor olmaları. Çünkü rekabeti onlar için can acıtıcı ve yorucu bir süreç olarak görüyorlar. Sağlıklı bir rekabet ortamı sizi her zaman gelişime yönlendirecektir. Bunun dışında tabii ki kazanacağımız para bizim için çok değerli ve önemli; ama belki de sormamız gereken soru, başlangıçta en azından temel ihtiyaçlarımı giderecek miktarda para kazanabilir miyim? Başarıları ile nam salmış pek çok insan meslek hayatlarının ilk yıllarında çok paralar kazanmamış. Zaman içerisinde gelişerek, yanlış yapıp doğruları bularak şu anki konumlarına gelmişler, sebat etmişler. Sakıp Sabancı kendi hayatını yazdığı kitapta para ile ilgili şunları söyler: “Para başarının mükafatıdır.” Peki, “Para kazanamıyorsam başarısız mıyım?” Bence hayır. Ancak sizler sevdiğiniz, mutlu olduğunuz, emek verdiğiniz bir meslekte çalışmanıza rağmen istediğiniz parayı kazanamıyorsanız yapmanız gereken işinize farklı değerler katmanızdır. İşinize farklılıklar katmalısınız. Burada da devreye inovasyon girecektir.


TAVSİYE VE FİNAL

Bu soru diğerlerinden biraz daha farklı ve bağımsız bir soru aslında. Girişimcilik hakkında ne biliyorsun?

Mesleğinizi seçtiniz, bütün yeterliliklerinizi aldınız. Deneyim elde edeceğiniz işlerde çalıştınız. Peki ya sonrası? Yapılan çalışmalar gösteriyor ki işimiz; zaman içerisinde o iş hakkında karar mekanizması haline gelebilirsek bizi mutlu ediyor. Dolayısıyla zamanlama açısından mesleğinizin ilk yıllarında olmasa da zaman içerisinde kendi işinizi kurmak istediğinizde mesleğiniz dahilinde neler yapabileceğinizi mutlaka araştırın. Devlet size bu noktada nasıl desteklerde bulunuyor? Siz kendinizi bu sürece nasıl hazırlamalısınız? Örneğin İŞKUR’un Girişimcilik Eğitimlerine katılın. Kendinizi ve dolayısıyla işinizi nasıl geliştireceğinizi araştırıp bu konuda başarılı olan kişilerin hayat hikâyelerini okuyun, filmler izleyin. Bunlar ne işe mi yarayacak? Hepsi size hiçbir başarının tesadüf eseri olmadığını anlatacak.

Yazımı buraya kadar okuyan herkese çok teşekkür ederim. ❤