KONULOJİ: Neler Öğrendik ?

Öğretim Stratejisi: Dersin hedeflerine ulaşmayı sağlayan ve yöntem seçimine yön veren genel bir yaklaşımdır. Diğer bir tanımda da öğretim stratejisi; bir dersin hedeflerine ulaşılmayı sağlayan yöntem, teknik ve araç̧ gereçlerin belirlenmesine yön veren genel yaklaşım olarak da ifade edilir. Stratejiler yöntemleri; yöntemlerde öğretim tekniğini belirler. Başlıca öğretim stratejileri:

Sunuş̧ (Alış̧) yoluyla öğretim:
Buluş̧ (keşfetme) yoluyla öğretim:
Araştırma – inceleme yoluyla öğretim :

Öğretim Yöntemleri: Öğrenme ünitesinin hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla teknikleri içeriği araç̧ – gereci birbiriyle ilişkili bicimde hizmete sunan bir öğretme yoludur. Bir dersin hedeflerine ulaşmak için kullanılan yollara öğretim yöntemi denir. Başlıca öğretim yöntemleri:

Öğretim Stratejileri

1. Sunuş̧/Alış̧ Yoluyla Öğretim:

Asubel, öğrenciler herhangi bir bilginin gerekli gereksiz olduğunu bilemezler. Öğretmen söz

konusu bilgileri anlamlı bütünler halinde öğrencilerin düzeylerine en yakın ve somut sekle

getirerek öğrencilere aktarması gerektiğini belirtmiştir.

Öğretmenin görevi, Eğitim durumlarını iyice düzenledikten sonra, en uygun araç̧ – gereci seçip

kullanarak; konuyu genelden özele doğru sistemli ve anlamlı bir biçimde öğrencilere sunmak

olarak özetlenebilir. Bu işite bilgilerin iyi düzenlenmiş̧ ve sıralanmış̧ olması ön koşuldur.

Sunuş̧ yoluyla öğretme, bilgilerin çok dikkatli bir şekilde düzenlenmiş̧, sıralanmış̧ ve öğrenci

tarafından alınmaya hazır bir durumda verilmesi sürecidir. Bu yolla yapılan öğretimde önce

genel ilke ve kavramlar verilir ve bunu ayrıntılı bilgilerin izlemesidir.

Sunuş̧ yoluyla öğretimde bilginin hiyerarşik bir yapı içerisinde anlamlandırılarak öğrencilere

aktarımı genelden, özele yani tümdengelim yoluyla gerçekleştirilir. Buna önce ilkenin verilmesi sonra da örneğin sunulması yöntemi de denir. Bu strateji öğrenci açısından bakıldığında alış̧ yoluyla öğrenme, öğretmen açısından bakıldığında sunuş̧ yoluyla öğretme olarak ifade edilir.

Özellikleri:

Öğretimde tümdengelim (genelden – özele) doğru hiyerarşik bir yapı ve sırayla gerçekleştirilir.

Önce genel kavram, ilke ve genellemeler verilir. Sonra da daha özel bilgiler ve örnekler verilir.

Bilgi düzeyindeki hedeflerin kazanılmasında kullanılır.

Daha çok öğrenme etkinliklerinin başlangıcında (derslerin giriş̧ bölümünde) kullanılır.

Çocuklar anlatılan konuyla ilgili bir ön bilgiye sahip olmadığı için.

Soyut kavramların öğretilmesinde kullanılmalıdır. Bu yüzden öğrencilerin soyut işlemler

dönemine geçtikleri zamanlarda yani ilköğretimin 5. sınıfından itibaren kullanılması gereklidir.

Ne öğretmen, ne de öğrenci merkezlidir. Öğrenci ve öğretmen etkileşimi yoğundur.

Anlatılan konu ile ilgili bol sayıda örnek verilerek bilgiler öğrencilerin kafasında

somutlaştırılır.

Zamanla ilgili bir sorun var ise bu strateji kullanılır.

Öğretmenin düzenlediği ve öğrencinin aktif olduğu bir yaklaşımdır.

Öğrencilere hazır bilgiler anlamlı olarak aktarılır.

Herhangi bir konu ile ilgili ön öğrenmelerin yeterli olmadığı ve konunun yeni öğretileceği

durumlarda kullanılır.

2. Buluş̧/Keşfetme Yoluyla Öğretim:

Bruner’e göre öğrenmede konu alanın yapısını anlama önemlidir. Bunun için öğrencinin

öğrenmede aktif olması ve buluş̧ yapması gerekmektedir. Öğrenci sınıfta bağımsız ve girişimci olmalıdır. Öğrenci merkezli eğitimin uygulamasına dayalı bir yaklaşımdır. Buluş̧ yoluyla öğrenmede öğrencinin kendi gözlemleri ve etkinliklerine bağlı olarak bilgi, kavram, ilke ve genellemeye ulaşması teşvik edilir. Bruner’a göre öğrenci bilgiye kendisi ulaşmalı adeta keşfetmelidir. Öğrenciler bir bilim adamı gibi bilgiyi kendileri yapılandırmalıdır. Bunun için aktif araştırmacı olarak, deney yapmaya, ilke ve kavramları bulmaya yönlendirilmelidir. Böylece öğrenciler kendisine güvenen, olumlu benlik geliştiren ve bağımsız bireyler olarak yetişirler.

Bruner’a göre önemli olan bir konunu bilgisine ulaşmak değil; o bilginin altında yatan mantığı öğrenmektir. Bilgiye ulaşma yolarını öğrenmektir.

Konular özelden, genelden doğru yani tümevarım yaklaşımıyla işlenir.

Kavrama, uygulama, analiz, sentez gibi hedef alanlarının kazandırılmasında önemlidir.

Buluş̧ yoluyla öğretim stratejisinde daha çok etkinlikler/geliştirme bölümünde kullanılır.

Çok zaman alacağı için eğitimde ekonomiklik ilkesine dayanmaz.

Öğrenci merkezli bir yaklaşımdır. ilke kavram ve genellemelere öğrenci ulaşır.

Tümevarım yaklaşımı kullanılır. Öğrencinin merak ve keşfetme isteği harekete geçirilir.

Öğrencinin bilgiye araştırma, inceleme ve problem çözme yoluyla ulaşması sağlanır.

Öğretimin tümevarım yaklaşımıyla islenmesinde, öğrencilerin sezgisel düşünme güçleri

geliştirilerek konulara ilişkin kanıtlarla tahminde bulunmaları ve bunları sistemli olarak araştırarak test etmeleri sağlanır. Örneğin; Karadeniz Bölgesi’nin temel iklim özellikleri öğrenildikten sonra bir harita üzerinde bu bölgede hangi bitki türlerinin yetiştirilebileceği konusunda tahminde bulunmaları istenerek, hangi tahminlerin doğru olduğu bilimsel olarak araştırılır.

Öğrencide merak, araştırma ve belirsizlikten kurtulma süreçleri kullanarak, ilke ve genellemelere ulaşmaları sağlanır.

Uygulama Aşamaları:

Öğretmenin örnekleri sunması
Öğrencilerin örnekleri açıklaması
Öğretmenin ek örnekleri vermesi
Öğrencinin ek örnekleri açıklaması ve öncekilerle karşılaştırması
Öğretmenin ek örnekleri ve örnek olmayan durumları vermesi
Öğrencilerin zıt örnekleri karşılaştırması
Öğretmenin öğrencilerin belirlediği özellikleri ve ilkeleri açıklaması
Öğrencilerin belirledikleri özellikleri ve ilkeleri düzenlemesi
Öğrencilerin ek örnekleri vermesi

3. Araştırma – İnceleme Yoluyla Öğretim:

J. Dewey tarafından geliştirilen bu yaklaşımda öğrencilerin araştırma ve inceleme yaparak

öğrenmeleri sağlanır. Öğrencilerin sınıf içi ve sınıf dışı etkinliklerle yaptığı problem çözme

Öğrencilerin hayatta karşılaşabilecekleri zorluklara karşı dirençli olmalarını hedeflemiştir, J. Dewey. Öğrenciler öğrenim hayatı boyunca problemler çözmelidirler. Problemler hayata dair olmalıdır.

Bu yaklaşıma yönelik öğretme etkinliğinde sorun (problem) çözme yöntemi izlenir. Öğretmen, buluş̧ yoluyla öğretimde olduğu gibi, yine bir yol göstericidir ve gerektiğinde yönlendirici konumunda bulunur. Böylece öğrenci, araştırmalar incelemeler yaparak bir sorunun nasıl çözümlenebileceğini öğrenmiş̧ olur.

Öğrencilerde yaratıcılık, demokrasi gibi ilkeler gelişir. Tümevarım yöntemi kullanılır. Uygulaması:
Problemin hissedilmesi
Problemin tanımlanması

Problemin çözümü ile ilgili hipotezleri kurma
Problemin çözümü için yöntem geliştirme veri toplama Hipotezleri test etme
Çözüme ulaşma ve sonuçlandırma

Tam Öğrenme Modeli

Hedef – davranışların belirlenmesi

İşlenecek konuların ve ünitelerin giriş davranışlarının kontrol edilerek (test edilerek) öğretimin

başlaması, (hazırbulunuşluk testi uygulama).

Öğretim sürecinde öğretim hizmetlerinin kullanılması (dönüt, ipucu, düzeltme, öğrenci

katılımı).

Konular ya da ünite bitiminde tekrar test yapılması (izleme testi yapılır, başarı testi yapılmaz).

İzleme testi ile öğrenme eksiklikleri belirlenir.

İstenilen öğrenme standardına ulaşmayan öğrenciler için tamamlayıcı öğretim etkinliklerinin

yürütülmesi. Bloom’a göre her öğrenci hedef – davranışların en az %70’ine ulaşması

gerekmektedir. Geçemeyenlere tamamlayıcı etkinlikler uygulanır.

Bütün öğrencilerin istenilen öğrenme standardına ulaştığı belirlendikten sonra bir sonraki

üniteye geçme.

Bilişsel ve duyuşsal davranışların kazanılmasına ait bir öğrenme yaklaşımıdır.

ilave (tamamlayıcı) öğretim etkinlikleri için yapılması gerekenler:

Konuyu tekrar ve bol örnekle anlatma

Bire bir öğretim yapma

Küme çalışmalarını yapma

Evde ek öğretim yada ödev verme

Programlı öğretim

Öğretim Hizmetlerinin Niteliğini Oluşturan Değişkenler

İpuçları : Öğrencinin öğrenme sürecinde neyi, niçin ve nasıl öğreneceğini gösteren

mesajlara ipuçları denir. Öğrenmeleri kolaylaştıran tüm iletiler ipucudur. Đpucu, öğrenciye öğrenilecek olan konunun ne olduğu, neyi yapması gerektiği ve nasıl yapılacağını açıklamada kullanılacak mesajların tümüdür.

Başlıca İpuçları:

Sorular sorma, örnekler verme, açıklamalar yapma, kaynak kitaplar, gerçek varlıklar ve olaylar,

numuneler ve modeller, konuşama sırasındaki vurgular, ses tonu, yönergeler, grafik, şema ve haritalar.

İpuçları öğrencinin ne yapması gerektiğini, konuyu anlamasını, karmaşık ve soyut konuların daha hızlı ve etkili anlaşılmasını sağlar. ipuçlarının öğrenci başarısındaki, değişkenliği yaklaşık %15’tir.

ipuçlarının işlevi:

%70 barajına ulaşamayanlar için yapılan.

Dikkati sağlar, öğrenciyi hedeften haber eder. Hedef – davranışlarla ilgili ön bilgileri hatırlatır. Öğrenci katılımını sağlar. Öğrenme güçlüğü çekilen konuları kolaylaştırır.

Öğrenme eksiklikleri göstermez.

Öğrenci Katılımı: Katılma, öğrencinin istenen davranışı kazanması için kendine sağlanan

işaretlerle belli bir düzeyde açık yada örtük olarak etkileşmesi ve bu çabayı davranışı kazanmaya kadar devam ettirmesidir. Kısaca öğrencinin kendisine sağlanan öğretme durumunun ilgili öğeleriyle etkileşmesi ve bu etkileşimi davranmışı kazanıncaya kadar sürdürmesidir.

Pekiştirme: Davranışların tekrar edilme sıklığını artırma işlemi pekiştirmedir. Bu işlemi uyarıcılara da pekiştireç denir.

Dönüt – Düzeltme: Anında uygulanmalıdır. Dönüt en genel anlamda, öğrenciye yaptığı bir davranışın sonucu ile ilgili bilgi vermektir. Öğretmenin öğrenciye sorduğu sorulara aldığı yanıtlarla ilgili onlara bilgi vermesi, “doğru”, “yanlış”, “eksik” gibi yanıtların doğruluk derecelerini bildirmesi öğrenciler için dönüttür. Öğretimdeki ağırlığı en fazladır.